Thoái Hóa Võng Mạc Cận Thị Là Gì? Dấu Hiệu, Nguy Cơ, Điều Trị

Thoái hóa võng mạc cận thị là một biến chứng nguy hiểm thường gặp ở những người bị cận thị nặng. Không giống như các vấn đề về mắt thông thường, bệnh lý này diễn tiến âm thầm, không gây đau, nhưng có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn nếu không phát hiện sớm. Hiểu đúng về nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị thoái hóa võng mạc cận thị sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ đôi mắt sáng khỏe, tránh được những rủi ro không mong muốn.

1. Thoái hóa võng mạc cận thị là gì?

Thoái hóa võng mạc cận thị là một biến chứng nghiêm trọng thường gặp ở những người bị cận thị nặng (từ 6 độ trở lên). Đây là tình trạng võng mạc – lớp màng thần kinh mỏng ở đáy mắt, bị kéo căng, mỏng đi và tổn thương dần theo thời gian, do trục nhãn cầu phát triển dài bất thường ở người cận.

Chức năng của võng mạc là tiếp nhận ánh sáng, sau đó truyền tín hiệu đến não để chúng ta nhìn thấy rõ hình ảnh. Khi võng mạc bị thoái hóa, việc tiếp nhận ánh sáng sẽ bị gián đoạn, dẫn đến suy giảm thị lực, thậm chí mù lòa vĩnh viễn nếu không được phát hiện và điều trị sớm.

Thoái hóa võng mạc cận thị là bệnh lý nguy hiểm bởi quá trình tiến triển rất âm thầm, không gây đau hay mờ rõ ngay lập tức. Nhiều trường hợp chỉ phát hiện khi thị lực đã suy giảm đáng kể hoặc tình cờ được chẩn đoán qua soi đáy mắt. Vì vậy, người bị cận thị nặng nên khám định kỳ 3–6 tháng/lần để phát hiện sớm dấu hiệu thoái hóa võng mạc cận thị và có hướng điều trị kịp thời.

Võng mạc – lớp màng thần kinh mỏng ở đáy mắt, bị kéo và tổn thương

2. Dấu hiệu nhận biết thoái hóa võng mạc cận thị

Một trong những lý do khiến thoái hóa võng mạc cận thị trở nên nguy hiểm là bởi bệnh diễn tiến âm thầm, không gây đau nên dễ bị bỏ qua ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên, nếu để ý kỹ, người bệnh có thể nhận biết qua các dấu hiệu sau:

• Nhìn xa kém rõ: Khó nhận ra vật thể ở khoảng cách xa, dù trước đó vẫn thấy rõ.

• Cần ánh sáng mạnh hơn khi sinh hoạt: Ví dụ như đọc sách, đi cầu thang hoặc phân biệt màu sắc trong điều kiện ánh sáng yếu.

• Thị lực trung tâm giảm: Nhìn vào vật thể gần hoặc khuôn mặt người khác có cảm giác bị nhòe, mờ dần.

• Đọc sách mỏi mắt: Sau một thời gian đọc, mắt dễ mỏi và chữ biến mất dần khỏi tầm nhìn.

• Khó phân biệt màu sắc hoặc cảm thấy màu bị nhạt.

• Hiện tượng biến dạng hình ảnh: Khi nhìn vào lưới ô vuông hoặc đường thẳng, có thể thấy đường cong, uốn lượn bất thường.

Cận cảnh đáy mắt với tổn thương thoái hóa võng mạc

3. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ thoái hóa võng mạc cận thị

Thoái hóa võng mạc cận thị có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là những yếu tố phổ biến góp phần thúc đẩy bệnh lý này tiến triển nhanh hơn:

• Lão hóa tự nhiên: Khi tuổi tác tăng cao, các tế bào thần kinh trong võng mạc yếu dần và mất khả năng phục hồi. Đây là một nguyên nhân thường gặp khiến người lớn tuổi dễ mắc thoái hóa võng mạc cận thị hơn.

• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người từng mắc bệnh lý võng mạc, nguy cơ mắc bệnh ở đời sau sẽ cao hơn. Đột biến gen, đặc biệt là gen liên quan đến protein rhodopsin – đóng vai trò truyền ánh sáng – có thể ảnh hưởng đến chức năng của võng mạc.

• Cận thị nặng kéo dài: Trục nhãn cầu dài bất thường làm võng mạc bị kéo giãn liên tục, lâu dần mỏng đi và bị tổn thương. Đây là nguyên nhân hàng đầu của thoái hóa võng mạc cận thị ở người trẻ tuổi.

• Các bệnh lý về mắt khác: Những tình trạng như viêm võng mạc, đục thủy tinh thể, hoặc tật khúc xạ phức tạp đều có thể ảnh hưởng gián tiếp đến cấu trúc võng mạc và gây thoái hóa.

• Bệnh tiểu đường & Tăng huyết áp: Cả hai bệnh lý này đều gây ảnh hưởng lớn đến hệ thống mạch máu trong mắt. Khi mạch máu ở võng mạc bị hư tổn, nguy cơ thoái hóa tăng cao. Việc kiểm soát đường huyết và huyết áp sẽ giúp giảm rủi ro mắc thoái hóa võng mạc cận thị đáng kể.

4. Biến chứng của bệnh thoái hóa võng mạc cận thị

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, thoái hóa võng mạc cận thị có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực và chất lượng cuộc sống.

• Rách và bong võng mạc: Võng mạc bị kéo căng lâu ngày rất dễ rách, dẫn đến bong và mất thị lực nếu không xử lý kịp. Dấu hiệu cảnh báo gồm “ruồi bay”, chớp sáng, hoa mắt, đốm đen như mưa bồ hóng.

• Méo hình ảnh, mất thị lực trung tâm: Khi vùng điểm vàng bị thoái hóa, người bệnh có thể nhìn hình ảnh méo mó, khó đọc chữ hoặc nhận diện khuôn mặt.

• Ảnh hưởng đến cuộc sống: Thị lực kém gây bất tiện trong sinh hoạt, công việc, dễ khiến người bệnh mất tự tin.

Minh họa cấu tạo mắt và hình ảnh tầm nhìn bị biến dạng bởi thoái hóa võng mạc

5. Điều trị bệnh thoái hóa võng mạc do cận thị

Hiện nay, chưa có phương pháp nào có thể “làm dày” lại võng mạc đã bị mỏng đi do cận thị. Các phương pháp điều trị hiện tại tập trung vào việc xử lý hoặc phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh:”

• Laser quang đông: Được sử dụng để gia cố các vùng võng mạc mỏng yếu hoặc các lỗ rách ở chu biên, nhằm ngăn ngừa biến chứng bong võng mạc.

• Tiêm thuốc nội nhãn (Anti-VEGF): Được chỉ định đặc hiệu cho biến chứng tân mạch hắc mạc (sự phát triển mạch máu bất thường ở hoàng điểm) để ngăn ngừa chảy máu và sẹo, bảo vệ thị lực trung tâm.

• Liệu pháp tế bào gốc: Là một hướng đi đầy hứa hẹn nhưng hiện vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và chưa được áp dụng rộng rãi trong thực hành lâm sàng.

6. Câu hỏi thường gặp

1. Bị thoái hóa võng mạc có thể mổ cận không?

Nếu bạn bị thoái hóa võng mạc cận thị, cần thăm khám kỹ trước khi quyết định mổ cận. Trường hợp võng mạc quá mỏng, có thể không đủ điều kiện phẫu thuật, do nguy cơ bong hoặc rách cao, dễ gây mất thị lực.

2. Thoái hóa võng mạc mắt có chữa được không?

Hiện tại, thoái hóa võng mạc cận thị không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát bằng laser, thuốc tiêm hoặc điều trị tế bào gốc. Phát hiện sớm là yếu tố then chốt giúp bảo vệ thị lực lâu dài.

3. Thoái hóa võng mạc có nguy hiểm không?

Có. Đây là bệnh lý tiến triển âm thầm và dễ dẫn đến mù lòa vĩnh viễn nếu không điều trị kịp thời. Người bị thoái hóa võng mạc cận thị nên khám mắt định kỳ để theo dõi và can thiệp sớm khi cần thiết.

Thoái hóa võng mạc cận thị tuy không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Khám mắt định kỳ, đặc biệt với người bị cận thị nặng, chính là bước quan trọng giúp ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng như rách, bong võng mạc hay thậm chí là mù lòa. Đừng chủ quan với những dấu hiệu bất thường. Để bảo vệ đôi mắt của mình, bạn nên đi khám ngay khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ. Bệnh viện Mắt Sài Gòn Đồng Tháp với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm. luôn sẵn sàng mang đến cho bạn giải pháp điều trị an toàn, hiệu quả và toàn diện.