Biến chứng mắt do đái thào đường

01-04-2025

Biến chứng mắt do đái tháo đường là một trong những hậu quả nghiêm trọng của bệnh đái tháo đường, có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trong bài viết ngày hôm nay, hãy cùng Bệnh Viện Mắt Sài Gòn Đồng Tháp tìm hiểu về các biến chứng và phương pháp điều trị các biến chứng về mắt do đái tháo đường.

Các biến chứng về mắt do đái tháo đường

Bệnh lý võng mạc do đái tháo đường (Diabetic Retinopathy)

biến chứng mắt do đái tháo đường
Võng mạc đái tháo đường là biến chứng phổ biến nhất và nguy hiểm nhất. Bệnh xảy ra khi các mạch máu nuôi dưỡng võng mạc bị tổn thương, dẫn đến rò rỉ dịch, xuất huyết hoặc hình thành các mạch máu mới bất thường. Nếu không được kiểm soát, bệnh có thể gây mù lòa. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 30% bệnh nhân đái tháo đường type 2 và 50% bệnh nhân type 1 sẽ phát triển bệnh lý này sau 20 năm mắc bệnh (WHO, 2022).

Cataract (Đục thủy tinh thể)

Người mắc đái tháo đường có nguy cơ cao hơn bị đục thủy tinh thể, một tình trạng khiến ống kính trong mắt trở nên mờ, làm giảm thị lực. Đường huyết cao làm tăng tốc độ lão hóa của thủy tinh thể, dẫn đến tình trạng này xuất hiện sớm hơn so với người bình thường.

Glaucoma (Glôcôm)

glaucoma
Glôcôm do đái tháo đường xảy ra khi áp suất trong mắt tăng cao, gây tổn thương thần kinh thị giác. Điều này có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn nếu không được điều trị. Nghiên cứu từ American Diabetes Association (ADA, 2023) cho thấy bệnh nhân đái tháo đường có nguy cơ mắc glôcôm cao gấp đôi so với người không mắc bệnh.

Phù hoàng điểm do đái tháo đường (Diabetic Macular Edema – DME)

phù hoàng điểm (1)
Phù hoàng điểm là một biến chứng của bệnh lý võng mạc, xảy ra khi chất lỏng tích tụ ở hoàng điểm – khu vực trung tâm của võng mạc, chịu trách nhiệm cho thị lực trung tâm. Điều này khiến bệnh nhân khó đọc, lái xe hoặc nhận diện khuôn mặt.

Nguyên nhân gây ra biến chứng mắt do đái tháo đường

Tăng đường huyết mãn tính
Khi nồng độ đường trong máu cao, các mạch máu nhỏ trong mắt, đặc biệt là ở võng mạc, bị tổn thương. Đường huyết cao làm dày thành mạch, giảm lưu lượng máu và gây ra tình trạng thiếu oxy (hypoxia) ở mô mắt. Theo nghiên cứu của National Eye Institute (NEI, 2022), đường huyết không ổn định là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra bệnh lý võng mạc.
Tăng huyết áp và lipid máu
Bệnh nhân đái tháo đường thường kèm theo tăng huyết áp và rối loạn lipid máu, làm gia tăng áp lực lên các mạch máu trong mắt. Điều này làm trầm trọng thêm tổn thương võng mạc và tăng nguy cơ phù hoàng điểm.
Thời gian mắc bệnh
Nguy cơ biến chứng mắt do đái tháo đường tăng theo thời gian mắc bệnh. Những người mắc đái tháo đường type 1 hoặc type 2 trong hơn 10 năm có nguy cơ cao hơn nhiều so với những người mới mắc bệnh.
Yếu tố di truyền và lối sống
Di truyền, hút thuốc, béo phì và thiếu vận động cũng góp phần làm tăng nguy cơ. Những yếu tố này làm giảm khả năng tự sửa chữa của cơ thể và tăng viêm, từ đó thúc đẩy sự phát triển của các biến chứng.
Biến chứng vi mạch
Đái tháo đường gây tổn thương vi mạch (microangiopathy), làm giảm khả năng cung cấp oxy và chất dinh dưỡng đến các mô mắt. Điều này dẫn đến sự phát triển của các mạch máu bất thường, gây xuất huyết và sẹo.

Tiêm thuốc nội nhãn điều trị biến chứng mắt do đái tháo đường

Tiêm nội nhãn là một trong những phương pháp điều trị tiên tiến và phổ biến nhất cho võng mạc tiểu đường, đặc biệt ở các trường hợp có phù nề hoàng điểm (diabetic macular edema) hoặc sự phát triển bất thường của mạch máu.

Tiêm nội nhãn là gì? Đây là kỹ thuật đưa thuốc trực tiếp vào khoang thủy tinh thể của mắt (phần giữa giác mạc và võng mạc) thông qua một kim tiêm nhỏ. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm thuốc chống yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu (anti-VEGF) như Lucentis, Eylea hoặc Avastin, và đôi khi là corticosteroid (như dexamethasone).
Điều trị gì cho võng mạc tiểu đường? Tiêm nội nhãn chủ yếu được sử dụng để giảm sưng, ngăn chặn sự phát triển của mạch máu mới bất thường, và cải thiện thị lực. Thuốc anti-VEGF hoạt động bằng cách ức chế sự phát triển của mạch máu bất thường, trong khi corticosteroid giúp giảm viêm và phù nề. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả ở giai đoạn tăng sinh hoặc khi có tổn thương nghiêm trọng ở trung tâm võng mạc.
Tiêm ở đâu? Tiêm nội nhãn thường được thực hiện tại các bệnh viện chuyên khoa mắt bởi bác sĩ nhãn khoa có kinh nghiệm. Bệnh viện Mắt Sài Gòn Đồng Tháp đang có dịch vụ điều trị bệnh võng mạc tiểu đường bằng tiêm nội nhãn. Trước khi tiêm, mắt sẽ được gây tê tại chỗ để giảm đau, và quy trình chỉ mất khoảng 15-30 phút. Sau tiêm, bệnh nhân cần được theo dõi để đảm bảo không có biến chứng như nhiễm trùng hoặc tăng áp lực trong mắt.

Phòng ngừa biến chứng mắt do đái tháo đường

chủ động phòng tránh biến chứng đái tháo đường

Để giảm nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của biến chứng mắt do đái tháo đường, bệnh nhân cần:

Kiểm tra mắt định kỳ: Nên khám mắt ít nhất 1-2 lần/năm, ngay cả khi không có triệu chứng. Theo ADA (2023), phát hiện sớm có thể giảm 95% nguy cơ mù lòa.
Kiểm soát đường huyết: Duy trì HbA1c dưới 7% là mục tiêu quan trọng. Điều này giúp giảm áp lực lên các mạch máu trong mắt.
Ăn uống và tập luyện: Chế độ ăn giàu rau xanh, ít đường và tập thể dục đều đặn giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ biến chứng.
Bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia: Các chất này làm trầm trọng thêm tổn thương mạch máu.

Biến chứng mắt do đái tháo đường hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện sớm. Nếu bạn hoặc người thân mắc đái tháo đường muốn tầm soát đường miễn phí, đến ngay Bệnh viện Mắt Sài Gòn Đồng Tháp để được kiểm tra đường huyết ngay.