Vẩn đục dịch kính: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

Vẩn đục dịch kính là tình trạng thường gặp, khiến người bệnh thấy các đốm đen, sợi mờ hay hình thù kỳ lạ trôi nổi trong tầm nhìn. Dù đa phần là lành tính và liên quan đến quá trình lão hóa, vẩn đục dịch kính vẫn có thể là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề nghiêm trọng hơn về mắt nếu xuất hiện bất thường. Tìm hiểu ngay những thông tin quan trọng dưới đây để bảo vệ đôi mắt của bạn.

1. Vẩn đục dịch kính là gì?

Vẩn đục dịch kính (eye floaters) là hiện tượng xuất hiện những đốm nhỏ, sợi mảnh hay màng mờ lơ lửng trong tầm nhìn. Những đốm này thực chất là các khối protein hoặc mảnh tế bào ngưng tụ bên trong dịch kính, một khối gel trong suốt chiếm phần lớn thể tích bên trong nhãn cầu, có nhiệm vụ duy trì hình dạng mắt và cho phép ánh sáng đi tới võng mạc.

Khi bị vẩn đục dịch kính, người bệnh thường mô tả cảm giác thấy những hình ảnh “bay” trước mắt như sợi chỉ, mạng nhện hay “con ruồi bay”. Những hình ảnh này di chuyển theo hướng liếc mắt và thường trôi dạt đi khi ta cố gắng nhìn thẳng vào chúng, tạo cảm giác “thấy nhưng không bắt được”.

Hình minh họa mắt khỏe mạnh và mắt bị bong võng mạc liên quan đến dịch kính

2. Triệu chứng của vẩn đục dịch kính

Ở giai đoạn đầu, vẩn đục dịch kính thường không gây đau hay suy giảm thị lực rõ rệt, nên nhiều người dễ bỏ qua. Tuy nhiên, các dấu hiệu đặc trưng dưới đây có thể giúp bạn nhận biết sớm và chủ động thăm khám:

• Xuất hiện các đốm đen, vệt mờ hoặc sợi chỉ trôi nổi trong tầm nhìn, đặc biệt dễ nhận thấy khi nhìn vào nền sáng như tường trắng, giấy trắng hoặc bầu trời.

• Các vật thể này di chuyển theo hướng mắt nhưng lại nhanh chóng lệch khỏi tầm nhìn khi bạn cố quan sát.

• Một số người có thể nhìn thấy ánh chớp lóe lên trong bóng tối – dấu hiệu cảnh báo có thể kèm theo rách võng mạc.

• Cảm giác nhức mỏi, khó chịu hoặc tạm thời mất thị lực một phần, nhất là nếu đục dịch kính diễn tiến nặng.

• Những đốm trôi nổi có thể có màu trắng, đen hoặc xám, hình dạng không cố định – giống con ruồi, mạng nhện hay các đường ngoằn ngoèo.

Trong một số trường hợp, nếu thấy chớp sáng liên tục, tầm nhìn bị che khuất như có “màn sương”, bạn nên đi khám ngay vì có thể là dấu hiệu của biến chứng võng mạc. 

Hình ảnh mắt bình thường và mắt xuất hiện đốm đen do vẩn đục dịch kính

3. Nguyên nhân gây bệnh

Có nhiều nguyên nhân gây ra vẩn đục dịch kính, nhưng phổ biến nhất là do thoái hóa dịch kính theo tuổi tác. Dưới đây là các nguyên nhân thường gặp mà bạn cần lưu ý:

• Lão hóa: Cấu trúc dịch kính lỏng lẻo, collagen tách rời tạo thành các đám mờ lơ lửng – hiện tượng phổ biến ở người lớn tuổi.

• Xuất huyết dịch kính: Do rách võng mạc, chấn thương hoặc tắc mạch máu. Tế bào máu tạo ra đốm đen trong tầm nhìn.

• Rách/bong võng mạc: Gây vẩn đục nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mất thị lực nếu không điều trị kịp thời.

• Viêm màng bồ đào: Tạo tế bào viêm và mảnh vụn trong dịch kính, thường kèm đau, đỏ mắt, chói sáng.

Các nguyên nhân khác như:

• Khối u trong mắt gây áp lực lên các mô, ảnh hưởng đến dịch kính.

• Biến chứng sau phẫu thuật mắt như mổ đục thủy tinh thể.

• Bệnh lý nền như tiểu đường, cận thị nặng, thoái hóa võng mạc.

4. Điều trị vẩn đục dịch kính như thế nào?

Phần lớn vẩn đục dịch kính nhẹ, không ảnh hưởng nhiều đến thị lực và chỉ cần theo dõi. Nếu thấy đốm đen to, chớp sáng hoặc giảm thị lực đột ngột, hãy đến Bệnh viện Mắt Sài Gòn Đồng Tháp để được thăm khám và xử lý kịp thời.

Sử dụng laser (Laser Vitreolysis)

Laser là một lựa chọn ít xâm lấn, được sử dụng để “bắn phá” các vẩn đục lớn thành những mảnh nhỏ hơn hoặc làm chúng bay hơi, giúp chúng trở nên ít gây chú ý hơn. Phương pháp này có thể cải thiện chất lượng thị giác ở một số trường hợp được lựa chọn cẩn thận. Tuy nhiên, hiệu quả phụ thuộc vào kích thước, vị trí của vẩn đục và tồn tại nguy cơ tổn thương võng mạc hoặc thủy tinh thể. Do đó, cách điều trị này cần được thực hiện bởi bác sĩ có chuyên môn và kinh nghiệm.

Phẫu thuật cắt dịch kính (Vitrectomy)

Trong những trường hợp rất nặng, khi vẩn đục dịch kính cản trở nghiêm trọng thị lực và sinh hoạt hàng ngày, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cắt dịch kính. Quá trình này sẽ loại bỏ gần như toàn bộ khối dịch kính chứa vẩn đục và thay thế bằng dung dịch muối sinh lý trong suốt.

Tuy nhiên, đây là một phẫu thuật nội nhãn xâm lấn, tiềm ẩn các biến chứng như bong võng mạc, nhiễm trùng, tăng nhãn áp và đẩy nhanh quá trình hình thành đục thủy tinh thể. Vì vậy, phương pháp này thường chỉ được xem xét là lựa chọn cuối cùng sau khi đã cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích và rủi ro.

Lưu ý quan trọng: Hiện nay, vẫn chưa có loại thuốc nhỏ mắt nào được chứng minh là có thể “làm tan” vẩn đục dịch kính. Mọi quyết định điều trị cần được cá nhân hóa dựa trên thăm khám của bác sĩ và chỉ nên thực hiện tại các cơ sở chuyên khoa mắt uy tín.

Hình ảnh minh họa cấu tạo mắt và dịch kính với các đốm vẩn đục bên trong

5. Lưu ý cho người bị vẩn đục dịch kính

Dưới đây là một số lưu ý quan trọng giúp bạn chủ động phòng ngừa và cải thiện tình trạng đục dịch kính:

• Ăn uống lành mạnh: Tăng cường thực phẩm giàu vitamin A, omega-3 và chất chống oxy hóa từ rau xanh, trứng, cá béo… để hỗ trợ nuôi dưỡng mắt từ bên trong.

• Nghỉ ngơi mắt hợp lý: Áp dụng quy tắc 20-20-20, hạn chế sử dụng thiết bị điện tử quá lâu, đặc biệt trong điều kiện thiếu sáng.

• Bỏ thuốc lá: Thuốc lá ảnh hưởng đến tuần hoàn máu và là yếu tố nguy cơ gây vẩn đục dịch kính, cần tránh hoặc bỏ hẳn nếu có thể.

• Tránh ánh sáng mạnh: Đeo kính râm khi ra ngoài, đặc biệt trong môi trường ánh nắng gắt để hạn chế tổn thương võng mạc.

• Khám mắt định kỳ: Khi xuất hiện dấu hiệu như ruồi bay, chớp sáng bất thường, hãy đến bệnh viện mắt để được thăm khám và theo dõi kịp thời.

6. Câu hỏi thường gặp

1. Vẩn đục dịch kính có nguy hiểm không?

Vẩn đục dịch kính thường lành tính và không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu bạn thấy nhiều đốm đen, chớp sáng bất thường hoặc mờ tầm nhìn đột ngột, có thể là dấu hiệu bong võng mạc – cần khám ngay để tránh mất thị lực.

2. Chi phí điều trị vẩn đục dịch kính là bao nhiêu?

Chi phí điều trị vẩn đục dịch kính sẽ khác nhau tùy theo mức độ bệnh và phương pháp điều trị (dùng thuốc, laser hay phẫu thuật). Ngoài ra, mức phí còn phụ thuộc vào cơ sở y tế bạn lựa chọn và quyền lợi bảo hiểm y tế đi kèm. Bạn nên thăm khám trực tiếp để được tư vấn chi tiết và chính xác nhất.

3. Có thuốc nhỏ mắt chữa đục dịch kính không?

Hiện chưa có thuốc nhỏ mắt đặc trị vẩn đục dịch kính. Một số loại chỉ hỗ trợ cải thiện nhẹ triệu chứng. Trường hợp nặng có thể cần đến laser hoặc phẫu thuật theo chỉ định bác sĩ.

Vẩn đục dịch kính tuy không nguy hiểm ngay nhưng có thể gây khó chịu và ảnh hưởng sinh hoạt. Việc theo dõi sát sao và thăm khám sớm là cách tốt nhất để kiểm soát tình trạng này và ngăn ngừa biến chứng. Nếu bạn nhận thấy hiện tượng “ruồi bay” nhiều hơn bình thường, hãy chủ động đến cơ sở chuyên khoa mắt uy tín như Bệnh viện Mắt Sài Gòn Đồng Tháp để được kiểm tra và hỗ trợ kịp thời nhé!