Thuốc atropin có tác dụng gì với trẻ cận thị?

Giữ cho con đôi mắt khỏe mạnh là trăn trở của rất nhiều ba mẹ có con bị cận thị. Một trong những biện pháp an toàn và hiệu quả hiện nay là dùng thuốc atropin. Vậy, thuốc atropin có tác dụng gì trong điều trị cận thị? Mời ba mẹ tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết dưới đây của Bệnh viện Mắt Sài Gòn Đồng Tháp.

1. Tìm hiểu chung về thuốc Atropin

Atropin là một hoạt chất thuộc nhóm kháng Cholinergic được ứng dụng rộng rãi trong nhãn khoa, chủ yếu dưới dạng thuốc nhỏ mắt hoặc kem mỡ. Tác dụng của atropin sẽ thay đổi theo nồng độ thuốc, cụ thể:

• Atropin nồng độ cao (khoảng 1%): Có tác dụng làm liệt hoàn toàn khả năng điều tiết của mắt, thường được dùng trong chẩn đoán độ khúc xạ. Ngoài ra, thuốc cũng được chỉ định trong điều trị bệnh lý viêm màng bồ đào, lác mắt hoặc nhược thị.
• Atropin nồng độ thấp (khoảng 0.01% – 0.05%): Thuốc có tác dụng làm chậm tốc độ tăng độ cận thị, được sử dụng để kiểm soát cận thị tiến triển.

Hiện nay, atropin nồng độ thấp dùng để kiểm soát cận thị chưa phổ biến tại các hiệu thuốc, chủ yếu được bác sĩ chỉ định và pha chế tại một số cơ sở y tế chuyên khoa. Vì vậy, phụ huynh tuyệt đối không nên tự ý mua hoặc sử dụng thuốc khi chưa có hướng dẫn từ bác sĩ.

Atropin được ứng dụng rộng rãi trong điều trị nhãn khoa

2. Thuốc Atropin có tác dụng gì với người cận thị?

Trong nhãn khoa, Atropin được biết đến với tác dụng nổi bật là kiểm soát tiến triển cận thị ở trẻ em. Theo các chuyên gia, atropin hoạt động bằng cách đối vận trực tiếp với các thụ thể Muscarinic không chọn lọc ở võng mạc và củng mạc. Quá trình này tạo ra một chuỗi tín hiệu sinh học, ức chế sự tái cấu trúc và mỏng đi của củng mạc. Nhờ vậy, thuốc giúp làm chậm tốc độ giãn dài của trục nhãn cầu, ngăn cản cận thị tiến triển theo thời gian.

Tác dụng kiểm soát cận thị tiến triển của atropin nồng độ thấp (0.01–0.05%) đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu lâm sàng. Tiêu biểu là nghiên cứu ATOM2 tại Singapore (thực hiện trong 2 năm trên khoảng 400 trẻ), với các nhóm dùng atropin 0.5%, 0.1% và 0.01%, sau đó có giai đoạn theo dõi thêm 1 năm. Ngoài ra, nghiên cứu LAMP tại Hong Kong cũng khảo sát các nồng độ 0.05%, 0.025% và 0.01%. Kết quả cho thấy atropin 0.01% giúp kiểm soát cận thị tiến triển hiệu quả, đồng thời ít gây tác dụng phụ hơn so với nồng độ cao.

Trẻ được can thiệp sớm bằng atropin có ít nguy cơ bị cận thị nặng khi trưởng thành. Điều này đồng nghĩa với việc giảm các biến chứng nguy hiểm như: thoái hoá võng mạc, đục thuỷ tinh thể, glaucoma hay bong võng mạc.

Ba mẹ cần lưu ý: Atropin nồng độ thấp giúp làm giảm tốc độ tiến triển cận thị và bảo vệ thị lực, không có tác dụng giảm độ cận sẵn có. Đây là thuốc điều trị không phải là thuốc bổ mắt. Vậy nên, các bậc phụ huynh tuyệt đối không tự ý mua hoặc thay thế thuốc khi chưa hỏi qua ý kiến bác sĩ.

Thuốc nhỏ mắt atropin nồng độ thấp giúp kiểm soát cận thị ở trẻ

3. Ưu và nhược điểm khi sử dụng thuốc atropin

Tương tự như các biện pháp điều trị cận thị khác, thuốc atropin cũng tồn tại ưu và nhược điểm. Ba mẹ cần nắm rõ những thông tin này để an tâm sử dụng và tránh tâm lý lo lắng.

3.1. Ưu điểm khi nhỏ mắt Atropin nồng độ thấp

Thuốc nhỏ mắt Atropin nồng độ thấp tương đối an toàn và có ứng dụng rộng rãi trong điều trị kiểm soát cận thị ở trẻ. Bên cạnh đó, hoạt chất này cũng có nhiều ưu điểm như:

• Hiệu quả kiểm soát cận thị cao: Khả năng kiểm soát tiến triển cận thị có thể đạt được từ 50 – 60%. Điều này đem lại hiệu quả bảo vệ thị lực lâu dài cho trẻ.
• Tiện dụng: Thuốc được bào chế ở dạng dung dịch nhỏ mắt, phù hợp với nhiều độ tuổi và rất dễ sử dụng tại nhà. Ba mẹ chỉ cần giúp con nhỏ 1 giọt cho mỗi bên mắt trước khi đi ngủ.
• Không phẫu thuật: Atropin không can thiệp trực tiếp vào cấu trúc mắt nên không gây đau hoặc làm tổn thương mắt. Do đó, ba mẹ có thể hoàn toàn an tâm khi sử dụng cho con.

3.2. Nhược điểm khi dùng Atropin

Thuốc nhỏ mắt Atropin có độ an toàn cao. Tuy nhiên, người dùng vẫn có thể gặp phải một số hạn chế do yếu tố cơ địa hoặc dùng thuốc không đúng hướng dẫn của bác sĩ:

• Tăng nhạy cảm với ánh sáng: Xảy ra do đồng tử giãn hơn bình thường khiến trẻ cảm thấy chói nhẹ khi ra nắng. Để khắc phục, ba mẹ nên cho con đội mũ rộng vành hoặc đeo kính màu khi ra ngoài trời.
• Nhìn gần mờ: Rất hiếm gặp, xảy ra khi khả năng điều tiết của mắt bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, tình trạng này thường không ảnh hưởng đến các hoạt động thường ngày hoặc quá trình học tập của trẻ.
• Kích ứng tại chỗ: Bao gồm các phản ứng như mắt đỏ, sung huyết, phù nề hoặc ngứa nhẹ. Tuy nhiên, những phản ứng này rất hiếm gặp và thường chỉ xuất hiện thoáng qua.

Trẻ có thể nhạy cảm hơn với ánh sáng khi nhỏ mắt bằng atropin

4. Liều lượng và hướng dẫn sử dụng atropin cho người cận thị

Để có hiệu quả tốt, trẻ cần sử dụng Atropin đúng hàm lượng và nồng độ. Điều này sẽ được bác sĩ chỉ định sau khi có kết quả kiểm tra và thăm khám chuyên khoa. Một số nồng độ được sử dụng phổ biến hiện nay gồm:

• Atropin 0.01%: Là chế phẩm có nồng độ thấp nhất, thường được chỉ định cho trẻ mới bắt đầu điều trị bằng hoạt chất này. Đây cũng là nồng độ có độ an toàn cao và ít tác dụng phụ nhất.
• Atropin 0.025%: Thường được chỉ định cho những trẻ có độ cận tiến triển nhanh, cần phương pháp kiểm soát mạnh hơn.
• Atropin 0.05%: Là chế phẩm atropin có nồng độ cao nhất trong nhóm nồng độ thấp. Thuốc có tác dụng kiểm soát cận thị tốt hơn nhưng nguy cơ tác dụng phụ cũng cao hơn, cần có sự giám sát chặt chẽ từ bác sĩ.

Khi sử dụng thuốc nhỏ mắt Atropin cho trẻ cận thị, ba mẹ cần lưu ý một số điểm dưới dây:

• Liều dùng: Đa số trẻ sẽ bắt đầu dùng với liều 1 giọt mỗi bên mắt và nhỏ 1 lần/ ngày vào buổi tối trước khi đi ngủ. Tuy nhiên, nếu bác sĩ có chỉ định khác, ba mẹ cần chú ý để thực hiện đúng hướng dẫn.
• Đảm bảo vệ sinh: Mắt và thuốc có thể bị nhiễm khuẩn trong quá trình nhỏ. Vậy nên, ba mẹ cần vệ sinh tay sạch sẽ và tránh để đầu nhỏ tiếp xúc trực tiếp với mắt.
• Theo dõi chặt chẽ: Sau khi nhỏ thuốc cho con, ba mẹ cần theo dõi chặt để kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường như: mắt đỏ, ngứa, sợ sáng hoặc nhìn mờ. Nếu gặp phải vấn đề này, ba mẹ cần nhanh chóng thống báo cho bác sĩ để có biện pháp xử trí kịp thời.

Như vậy, Bệnh viện Mắt Sài Gòn Đồng Tháp đã cùng bạn đọc giải đáp thắc mắc: Thuốc Atropin có tác dụng gì trong điều trị cận thị? Hy vọng rằng những chia sẻ này đã giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về loại thuốc này và an tâm hơn khi cho con sử dụng. Nếu cần tư vấn kỹ hơn, ba mẹ có thể kết nối với các bác sĩ qua Hotline:  0356 633 303.