Cách phòng chống cận thị ở trẻ em: Hướng dẫn cho cha mẹ

Theo thống kê của Bộ Y tế năm 2024, khoảng 75,6% trẻ em mắc tật khúc xạ, trong đó cận thị chiếm 52,7%. Tại Hà Nội và TP.HCM, tỷ lệ trẻ bị cận thị lần lượt là 37,5% và 52,7%. Tình trạng này ngày càng gia tăng, đòi hỏi phụ huynh và nhà trường phối hợp chặt chẽ để bảo vệ sức khỏe đôi mắt cho trẻ. Cùng tìm hiểu ngay các cách phòng chống cận thị ở trẻ em trong nội dung dưới đây.

1. Tìm hiểu về cận thị ở trẻ em

Cận thị là tật khúc xạ phổ biến ở trẻ em, xảy ra khi nhãn cầu của trẻ dài hơn bình thường theo chiều trước-sau. Tật này thường được phát hiện trong những năm đầu khi trẻ bắt đầu đi học và có xu hướng tiến triển nặng dần cho đến tuổi 18. Những triệu chứng điển hình của cận thị bao gồm khó khăn trong việc nhìn xa, hay dụi mắt, nheo mắt khi nhìn xa, dễ bị mỏi mắt và đau đầu…

Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập và cuộc sống của các bạn nhỏ như sau:

• Không nhìn rõ bảng, phải nheo mắt, ngồi sát mới thấy chữ khiến các bé khó theo kịp bài, kết quả học tập giảm sút.
• Nhìn xa kém, không quan sát rõ nên dễ e ngại khi chơi thể thao hay tham gia các hoạt động vui chơi ngoài trời
• Gặp nhiều khó khăn khi học tập, vui chơi cùng bạn bè nên có xu hướng khép kín, thiếu tự tin và mất nhiều thời gian hòa nhập với đám đông hơn
• Nếu không được kiểm soát, cận thị có thể tiến triển nhanh, dẫn đến cận nặng, bé phải đeo kính dày và phụ thuộc nhiều vào kính.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về mắt như thoái hóa võng mạc, bong võng mạc, glaucoma…, thậm chí giảm thị lực vĩnh viễn.

Nhìn chung, cận thị không chỉ ảnh hưởng đến việc học tập mà còn tác động đến tâm lý, sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ. Chính vì thế, việc áp dụng các cách phòng chống cận thị ở trẻ em phải được tiến hành nhanh chóng, kịp thời. 

Cận thị có thể khiến các bé không nhìn rõ bảng, chậm tiếp thu trong giờ học

2. Các cách phòng chống cận thị ở trẻ em

Để bảo vệ con em mình khỏi tật khúc xạ phổ biến nhất này, các bậc phụ huynh có thể chủ động thực hiện các biện pháp chống cận thị cho trẻ em đơn giản dưới đây:

2.1. Học tập ở môi trường có đầy đủ ánh sáng

Có thể bạn chưa biết, ánh sáng là yếu tố quan trọng giúp đôi mắt điều tiết đúng cách. Mọi không gian học tập, vui chơi của trẻ phải có ánh sáng phù hợp, không gây lóa mắt. Để tránh trường hợp mắt bé phải điều tiết quá mức, cha mẹ nên cân nhắc: 

• Sắp xếp bàn học gần cửa sổ để tận dụng ánh sáng tự nhiên.
• Sử dụng đèn học ánh sáng vàng, dịu nhẹ, phân bố đều, không gây lóa
• Không để trẻ học trong phòng tối hoặc ánh sáng quá gắt.
• Lắp thêm rèm để tránh con tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời

2.2. Ngồi học đúng tư thế

Ngoài ánh sáng, tư thế học tập, đọc sách cùng là điều các bậc cha mẹ nên lưu tâm rèn luyện cho con từ sớm. Cụ thể, các bậc phụ huynh nên đảm bảo con giữ khoảng cách từ mắt đến sách vở 30 – 40 cm. Tuy nhiên, nếu dùng máy tính hoặc tablet, khoảng cách tối thiểu phải đảm bảo 60 cm.

Đồng thời, các bé phải luôn ngồi thẳng lưng, cổ không cúi quá thấp và tránh thói quen nằm đọc sách hoặc nghiêng người khi học.

2.3. Sử dụng các thiết bị đúng trong khoảng thời gian quy định

Ánh sáng xanh từ màn hình máy tính, điện thoại có thể gây ra hội chứng mỏi mắt kỹ thuật số và ảnh hưởng xấu đến các tế bào thị giác ở võng mạc nếu trẻ tiếp xúc quá nhiều. Do đó, các bậc cha mẹ nên dành thời gian tạo thói quen và duy trì kỷ luật chỉ sử dụng các thiết bị điện tử trong khoảng thời gian nhất định, ví dụ như: 

• • Giới hạn thời gian giải trí với điện thoại, máy tính, ti vi, tối đa 2 giờ/ngày 
  • Áp dụng quy tắc 20-20-20: sau mỗi 20 phút nhìn gần, con nên nhìn ra xa 6m trong 20 giây để mắt thư giãn.

• Không cho trẻ dùng điện thoại, tablet khi nằm hoặc trong phòng tối.

Hãy quy định khoảng thời gian còn được dùng các thiết bị điện tử mỗi ngày

2.4. Tham gia các hoạt động ngoại khoá và chơi thể thao

Một trong số các cách phòng chống cận thị ở trẻ em hiệu quả nhất mà các bậc cha mẹ không nên bỏ qua là khuyến khích các bạn nhỏ ra ngoài chơi và tập luyện thể dục thể thao tích cực hơn. Các nghiên cứu cũng chứng minh rằng, trẻ dành ít nhất 2 giờ/ngày ngoài trời có nguy cơ mắc cận thị thấp hơn.

Do đó, để hỗ trợ giảm điều tiết và cải thiện tuần hoàn cho mắt, các bậc phụ huynh nên dành thời gian cùng con tập luyện các môn thể thao như chơi bóng đá, cầu lông, chạy bộ. Hoặc thay vì xem ti vi, đọc truyện, bạn hãy cùng con và bạn bè tổ chức picnic, chơi các trò chơi ngoài trời hay trồng cây, vẽ tranh,…

Lưu ý: Tránh để trẻ vui chơi ngoài trời khi trời nắng gắt, khi ra ngoài nên che chắn và bảo vệ da cho con!

2.5. Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý

Ngoài các hoạt động ngoại khoá, chế độ dinh dưỡng cũng đóng vai trò hết sức quan trọng. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, các bậc phụ huynh nên ưu tiên lựa chọn các thực phẩm dưới đây trong bữa ăn hàng ngày: 

• Vitamin A, C, E, B có nhiều trong cà rốt, cà chua, bí đỏ, ớt chuông, rau xanh đậm, trứng, gan, cá hồi, dâu tằm, ớt chuông,…
• Omega-3 từ cá hồi, cá ngừ, cá mòi… vừa hỗ trợ tăng cường chức năng não bộ vừa đem lại hiệu quả bảo vệ võng mạc.
• Hải sản như tôm, cua, sò, nghêu… giàu selen và vitamin nhóm B, tốt cho võng mạc, giúp mắt sáng và khoẻ mạnh hơn.

2.6. Kiểm tra mắt định kỳ

Khám mắt định kỳ giúp phòng ngừa và phát hiện sớm cận thị ở trẻ em. Phụ huynh nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế uy tín để kiểm tra thị lực ít nhất hai lần mỗi năm. Mốc kiểm tra đầu tiên bắt đầu từ 6 tháng tuổi, tiếp theo là lúc trẻ 3 tuổi và trước khi vào lớp 1.

Phát hiện sớm tật khúc xạ giúp kiểm soát độ cận và can thiệp kịp thời, hạn chế ảnh hưởng đến học tập cũng như sự phát triển toàn diện của trẻ. Khi được chẩn đoán cận thị, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp hỗ trợ phù hợp như kính gọng, kính Ortho-K, tròng kính chuyên dụng hoặc thuốc nhỏ mắt Atropine.

Hãy dành thời gian cho con kiểm tra thị lực ít nhất 2 lần/ năm

3. Khi nào nên đi gặp bác sĩ

Ngoài các lần khám định kỳ hàng năm, cha mẹ hãy dành thời gian quan sát và đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa mắt ngay khi phát hiện bé có các dấu hiệu của cận thị sớm như sau:

• Trẻ thường xuyên nheo mắt, dụi mắt hoặc nghiêng đầu khi nhìn bảng.
• Hay kêu đau mắt, nhức mỏi mắt khi học tập hoặc xem ti vi, dùng điện thoại nhiều
• Ngồi quá gần tivi hoặc cúi sát vào sách vở.
• Nheo mắt hoặc lấy tay che mắt khi tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời và đèn điện công suất lớn

Cha mẹ và nhà trường cần phối hợp chặt chẽ trong việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa cận thị cho trẻ. Hành động đúng thời điểm không chỉ giúp trẻ duy trì thị lực khỏe mạnh mà còn góp phần xây dựng lối sống khoa học, tâm lý tích cực và sự tự tin trong học tập cũng như sinh hoạt hằng ngày.

Để được tư vấn và đặt lịch khám với các bác sĩ chuyên khoa, vui lòng liên hệ HOTLINE 0356 633 303 – đội ngũ Bệnh viện Mắt Sài Gòn Đồng Tháp luôn sẵn sàng hỗ trợ tận tâm.